Nếu là một nhà đầu tư chứng khoán mới bắt đầu tham gia vào thị trường cổ phiếu, thì sẽ mơ hồ với khái niệm IPO là gì hay cổ phiếu IPO là gì? Trong khi đây được xem là một trong những sự kiện được mong chờ của các công ty mới bắt đầu niêm yết cổ phiếu của mình trên các sàn giao dịch chứng khoán. Để bạn đọc có thể hiểu hơn về IPO bài viết dưới đây của EFX sẽ giới thiệu cho các bạn thông tin liên quan.
IPO là gì?
IPO là cụm từ viết tắt của Initial Public Offering, dịch ra tiếng việt có nghĩa là “Lần đầu tiên phát hành ra công chúng”. Đây là hoạt động của các doanh nghiệp lần đầu tiên mở bán công khai cổ phiếu, hay còn gọi là huy động vốn từ công chúng một cách phổ biến, rộng rãi, bằng việc niêm yết cổ phiếu lần đầu tiên trên sàn chứng khoán.
Sau khi hoàn tất IPO, doanh nghiệp đó sẽ chính thức trở thành một công ty cổ phần với vốn góp từ đại chúng.
Có rất nhiều cách để doanh nghiệp thực hiện IPO. Có thể kể đến một số IPO thường được doanh nghiệp thực hiện như:
- Cổ phiếu
- Chứng quyền
Nếu trước khi IPO, các công ty chỉ được huy động vốn bởi sự góp vốn của các công ty lớn, quỹ đầu tư,… thì sau khi IPO trở thành công ty đại chúng, các tổ chức sẽ tiếp cận được nhiều nguồn vốn đa dạng hơn.
Mục đích của hoạt động IPO
Hoạt động IPO mang lại rất nhiều thuận lợi, ưu điểm cho doanh nghiệp. Một số mục đích khi doanh nghiệp thực hiện hoạt động IPO có thể kể đến như:
- Gia tăng nguồn vốn, mở rộng đầu tư kinh doanh, sản xuất.
- Gia tăng thương hiệu và uy tín của doanh nghiệp.
- Các nhân viên của doanh nghiệp có khả năng sở hữu cổ phiếu của doanh nghiệp đó.
- Có thể tạo điều kiện cho các doanh nghiệp lớn sáp nhập các doanh nghiệp nhỏ, lẻ
Điều kiện để IPO trên sàn chứng khoán Việt Nam
Hiện nay, các hoạt động giao dịch chứng khoán được quản lý bởi 2 Sở giao dịch lớn. Đó là Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh trực tiếp quản lý sàn HOSE và Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội trực tiếp quản lý sàn HNX.
Để các doanh nghiệp có thể thực hiện IPO trên sàn chứng khoán Việt Nam, theo luật chứng khoán năm 2019 có quy định rõ:
“Cổ phiếu của các doanh nghiệp trong lần đầu tiên được phát hành ra công chúng phải được thực hiện thông qua các phương tiện truyền thông, phương tiện thông tin đại chúng, bao gồm cả Internet.”
Bên cạnh đó, điều kiện để IPO yêu cầu các doanh nghiệp cần đáp ứng đủ các điều kiện sau:
- Vốn điều lệ: Tính theo giá trị trên sổ kế toán, tại thời điểm đăng ký IPO, doanh nghiệp phải có mức vốn điều lệ trên 30 tỷ đồng.
- Kết quả hoạt động kinh doanh: Trong 2 năm liên tục trước thời điểm đăng ký IPO, doanh nghiệp hoạt động phải có lợi nhuận và không có lỗ lũy kế.
- Có phương án hoạt động cụ thể: Doanh nghiệp cần phải cung cấp được phương án phát hành và sử dụng nguồn vốn thu được sau khi chào bán lượng cổ phiếu được các cổ đông thông qua.
- Tỷ lệ số cổ phiếu có quyền biểu quyết: Theo quy định, tỷ lệ số cổ phiếu được quyền biểu quyết, được phát hành cần bán được cho hơn 100 nhà đầu tư không phải là những cổ đông lớn trong doanh nghiệp, là trên 15%. Trong trường hợp, vốn điều lệ của doanh nghiệp trên 1000 tỷ đồng thì tỷ lệ này bắt buộc phải đạt mức trên 10%.
- Cam kết của cổ đông lớn nhất: Trong vòng 1 năm kể từ thời điểm kết thúc chào bán của hoạt động IPO, các cổ đông lớn nhất của doanh nghiệp phải cam kết luôn nắm giữ tối thiểu 20% vốn điều lệ của doanh nghiệp.
- Yêu cầu về tính chất của doanh nghiệp: Doanh nghiệp lần đầu tiên thực hiện IPO phải đảm bảo đang hoạt động bình thường, ổn định; không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, không bị kết án liên quan đến việc xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
- Lựa chọn công ty chứng khoán tư vấn: Doanh nghiệp phải có công ty chứng khoán tư vấn trong việc đăng ký phát hành chào bán cổ phiếu. Yêu cầu này không áp dụng đối với doanh nghiệp là công ty chứng khoán thực hiện IPO.
- Yêu cầu về tài khoản: Doanh nghiệp cần mở một tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu của đợt chào bán chứng khoán lần đầu tiên.
- Cam kết: Doanh nghiệp cần cam kết sẽ niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống sàn giao dịch sau khi kết thúc IPO.
Khi doanh nghiệp về cơ bản có thể đáp ứng được các điều kiện trên, sẽ bắt đầu tiến hành quá trình đăng ký IPO, hồ sơ bao gồm:
- Giấy đăng ký về việc IPO
- Bản cáo bạch
- Điều lệ doanh nghiệp
- Quyết định của Đại hội đồng cổ đông trong việc phê duyệt phương án sử dụng nguồn vốn thu được sau khi IPO
- Văn bản cam kết niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống sàn giao dịch sau khi hoàn thành đợt IPO.
- Văn bản cam kết của các cổ đông lớn về việc duy trì nắm giữ tối thiểu 20% cổ phần của doanh nghiệp trong ít nhất 1 năm kể từ thời điểm kết thúc IPO.
- Hợp đồng giữa doanh nghiệp và công ty chứng khoán với vai trò tư vấn.
- Văn bản của ngân hàng về việc mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu của đợt chào bán chứng khoán lần đầu tiên
- Cam kết bảo lãnh phát hành.
Ưu nhược điểm của IPO
Ưu điểm
- Hình ảnh công ty được công bố đại chúng, tăng nhận diện thương hiệu, hỗ trợ rất nhiều cho hoạt động Marketing.
- Cơ hội phát triển và mở rộng năng lực sản xuất, kinh doanh.
- Giá trị lợi nhuận ròng của công ty tăng cao, vị thế vay ở các tổ chức tài chính sẽ tốt hơn.
- Phát triển hệ thống doanh nghiệp chuyên nghiệp.
- Tỷ lệ gia tăng trình độ và chất lượng nhân viên trung thành hơn.
Ngoài những ưu điểm vượt trội mà IPO mang lại thì cũng có những hạn chế mà các chủ doanh nghiệp nhất định phải biết khi dự kiến phát hành cổ phiếu IPO.
Nhược điểm
- Bắt buộc tuân thủ các chính sách chung về sự minh bạch tài chính và công bố ra thị trường.
- Đội ngũ lãnh đạo, quản lý luôn trong tình trạng tập trung cao độ để giữ vững tốc độ tăng trưởng của công ty, chịu trách nhiệm nhiều hơn trước cổ đông, áp lực về doanh số và sự phát triển gia tăng.
- Khả năng kiểm soát và sở hữu công ty bị phân tán. Các quyền sở hữu này luôn biến động hằng ngày do ảnh hưởng từ hoạt động giao dịch cổ phiếu.
- Các chi phí sẽ tăng nhiều ở một số nghiệp vụ như kế toán, ngân hàng.
Thông qua bài viết, EFX mong các nhà đầu tư có thêm kiến thức thực hiện giao dịch thành công và thu được nhiều lợi nhuận.
Xem thêm các thông tin và nhận hỗ trợ tại Fanpage
Chúc các nhà đầu tư luôn thành công!